تصفیه و پالایش طلا از ناخالصی تا خلوص بالا
طلا پس از استخراج از معادن، معمولاً همراه با ناخالصی‌هایی مانند نقره، مس، سرب و سایر فلزات است. به همین دلیل، فرایند تصفیه و پالایش طلا اهمیت زیادی دارد تا این فلز گران‌بها به خلوص موردنیاز برای استفاده در جواهرسازی، الکترونیک و سرمایه‌گذاری برسد. پالایش طلا شامل روش‌های مختلفی است که هر یک مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند.
روش‌های سنتی تصفیه طلا
در گذشته، تصفیه طلا بیشتر به روش‌های سنتی انجام می‌شد. یکی از این روش‌ها، آمالگاماسیون با جیوه بود که در آن طلا به جیوه جذب می‌شد و سپس با حرارت دادن، جیوه تبخیر و طلا خالص‌تر به‌دست می‌آمد. همچنین، روش کاپلاسیون (Cupellation) که در آن طلا و نقره از طریق حرارت دادن و اکسید کردن سرب جدا می‌شد، از دیگر روش‌های سنتی تصفیه بود. با اینکه این روش‌ها کارآمد بودند، اما به دلیل اثرات زیان‌بار زیست‌محیطی، امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فرایند سیانوراسیون در پالایش طلا
یکی از رایج‌ترین روش‌های مدرن برای تصفیه طلا، فرایند سیانوراسیون است. در این روش، سنگ معدن طلا در محلول سیانید حل می‌شود تا طلا از دیگر عناصر جدا شود. سپس با استفاده از پودر روی، طلا به‌صورت رسوب جدا شده و پس از طی مراحل حرارتی، به شکل خالص‌تری در می‌آید. اگرچه این روش بازدهی بالایی دارد، اما به دلیل استفاده از مواد سمی، خطرات زیست‌محیطی زیادی به همراه دارد و نیاز به کنترل دقیق دارد.
پالایش طلا با روش کلریناسیون و الکترولیز
یکی دیگر از روش‌های مدرن تصفیه طلا، فرایند کلریناسیون (Miller Process) است که در آن کلر به مذاب طلا اضافه می‌شود و ناخالصی‌هایی مانند نقره و مس به شکل کلرید جدا می‌شوند. این روش به‌دلیل سرعت بالا، در مقیاس صنعتی بسیار رایج است. همچنین، روش الکترولیز (Wohlwill Process) یکی از دقیق‌ترین روش‌های پالایش طلا است که می‌تواند به خلوص 99.99% برسد. در این روش، طلا به‌عنوان آند در محلول کلرید طلا قرار می‌گیرد و با عبور جریان الکتریکی، طلا خالص روی کاتد رسوب می‌کند.
تصفیه طلا به روش‌های زیست‌سازگار
با افزایش نگرانی‌های زیست‌محیطی، روش‌های جدیدتری برای پالایش طلا پیشنهاد شده‌اند. یکی از این روش‌ها، لیچینگ زیستی (Bioleaching) است که در آن از باکتری‌های خاصی برای جداسازی طلا از سایر عناصر استفاده می‌شود. این روش نه‌تنها باعث کاهش آلودگی محیط‌زیست می‌شود، بلکه هزینه‌های پالایش را نیز کاهش می‌دهد. همچنین، فناوری‌های جدیدی در حال توسعه هستند که از محلول‌های جایگزین سیانید برای استخراج طلا استفاده می‌کنند تا اثرات زیان‌بار زیست‌محیطی را کاهش دهند.
پالایش طلا یکی از مراحل مهم در فرآوری این فلز گران‌بهاست که از روش‌های سنتی تا فناوری‌های مدرن پیشرفت‌های زیادی داشته است. روش‌های صنعتی مانند سیانوراسیون، کلریناسیون و الکترولیز امروزه در مقیاس بزرگ استفاده می‌شوند، اما چالش‌های زیست‌محیطی آن‌ها باعث شده که روش‌های جدیدتری مانند لیچینگ زیستی مطرح شوند. آینده صنعت پالایش طلا وابسته به توسعه فناوری‌های پایدارتر و کم‌خطرتر است تا علاوه بر کاهش هزینه‌ها، اثرات منفی بر محیط‌زیست را نیز به حداقل برساند.
